Άρθρο της Le monde
“Φανταστείτε”, γράφει ο Βάτσλαβ Χάβελ, «κάποιες εκλογές στις οποίες τα αποτελέσματα είναι γνωστά εκ των προτέρων, ενώ πολλοί υποψήφιοι είναι διαβόητοι για την ανικανότητα τους. Οποιαδήποτε υποτιθέμενη δημοκρατική εκλογική διαδικασία διεξαγόταν κατά αυτό τον τρόπο, δεν θα απείχε από μια απλή φάρσα»). Ο πρώην πρόεδρος της Τσεχίας δεν είχε στο μυαλό του το Ευρωκοινοβούλιο, αλλά το Συμβούλιο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Και όμως… Από το 1979 – την πρώτη φορά που οι ευρωβουλευτές εξελέγησαν με καθολική ψηφοφορία – μέχρι σήμερα, το ποσοστό της αποχής έχει σκαρφαλώσει από το 37% στο 54%. Την ίδια περίοδο, οι εξουσίες του Ευρωκοινοβουλίου έχουν αυξηθεί και το πεδίο της δράσης του αφορά 495 εκατομμύρια κατοίκους (έναντι 184 εκατό. 30 χρόνια πριν). Η Ευρώπη κυριαρχεί στη σκηνή, αλλά δεν περνά τον πήχη.
Γιατί, άραγε;Προφανώς, γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία ευρωπαϊκή πολιτική κοινότητα. Η ταυτόχρονη διεξαγωγή 27 εκλογικών αναμετρήσεων -στις οποίες διακυβεύονται σχεδόν πάντα εσωτερικά ζητήματα- με την ελπίδα ότι με τον αυτόν τον τρόπο θα γεννηθεί κάποτε μια ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότητα, εξακολουθεί να ανήκει αποκλειστικά στη σφαίρα της φαντασίας.
Πόσοι Σλοβένοι γνωρίζουν έστω και κατά προσέγγιση το εκλογικό γίγνεσθαι στη Σουηδία; Πόσοι Γερμανοί είναι ενήμεροι για την πολιτική ζωή στη Βουλγαρία; Την επομένη των ευρωεκλογών, πάντως, και οι μεν και οι δε συνειδητοποιούν ότι η ετυμηγορία της κάλπης στη Στοκχόλμη η στη Σόφια μπορεί και να αντικρούει το αποτέλεσμα των εκλογών στις οποίες έστρεψαν έστω και για λίγο την προσοχή τους, και ότι με την ψήφο τους στην πραγματικότητα δεν εξέλεξαν παρά μόνο το 1% (Σλοβενία) η το 13,5% (Γερμανία) του συνόλου των βουλευτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πώς μια τέτοια διαπίστωση να μη δημιουργήσει στον ψηφοφόρο την αίσθηση ότι είναι μάλλον περιττός; Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μάλιστα, δεν προσπάθησαν να διασκεδάσουν αυτήν την εντύπωση: αγνόησαν πλήρως την επιλογή τριών κατά σειρά λαών σε σχέση με τη συνταγματική συνθήκη, κι αυτό ύστερα από μια καμπάνια που, εκείνη τουλάχιστον, είχε εξάψει το ενδιαφέρον και τα πάθη του κόσμου. Στη Γαλλία, επτά από τις οκτώ εκλογικές περιφέρειες κατακερματίστηκαν με μοναδικό σκοπό να ευνοηθούν τα μεγάλα κόμματα, κάτι που δεν αντιστοιχεί σε καμία ιστορική, πολιτική η γεωγραφική πραγματικότητα. Η εκλογή συγκεκριμένων προσώπων είναι εξασφαλισμένη, όπως της γαλλίδας υπουργού Δικαιοσύνης, Ρασίντα Ντατί, η οποία επιδεικνύει τόσο χαμηλό ενδιαφέρον για την εκλογική διαδικασία, ώστε νομίζει ότι το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων εδρεύει… στη Χάγη και όχι στο Λουξεμβούργο. Στην Ιταλία δε, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι σκόπευε να κατεβάσει στο ψηφοδέλτιο του οκτώ μανεκέν και ηθοποιούς από τηλεοπτικές σαπουνόπερες. Σταθερές αξίες Κι ακόμα δεν έχουμε δει τίποτα…
Οι πολιτικές δυνάμεις που εδώ και τριάντα χρόνια έχουν μεταμορφώσει τη Γηραιά Ήπειρο σε μια μεγάλη αγορά που διευρύνεται απεριόριστα προς νέες χώρες, προτείνουν ξαφνικά «μια Ευρώπη που προστατεύει», «ουμανιστική» και «κοινωνική». Επομένως, παρ’ όλο που σοσιαλιστές, φιλελεύθεροι και συντηρητικοί έρχονται σε αντιπαράθεση κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, εν τέλει ψηφίζουν από κοινού στις περισσότερες ψηφοφορίες για το Ευρωκοινοβούλιο και μοιράζονται τις θέσεις των επιτρόπων. Οι έξι από αυτούς πηγαίνουν στους σοσιαλδημοκράτες που συνήθως αναλαμβάνουν τη φορολογία, τη βιομηχανία, την οικονομική και νομισματική πολιτική, την εργασία και το εμπόριο.
Ο φόβος για την κατά μέτωπο αντιπαράθεση και η αποπολιτικοποίηση της θεματολογίας που τίθεται προ εξέτασης ευνοούν την επ’ αόριστον ανανέωση αυτού του κυβερνητικού μπλοκ που κυμαίνεται «από μια διάτρητη κεντροδεξιά μέχρι μια γερασμένη κεντροαριστερά με έναν μαλθακό φιλελεύθερο συνασπισμό στη μέση»(3). Η απουσία, άραγε, εναλλακτικής πρότασης θα κατοχυρώσει τη θέση του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο ως αρχηγού αυτής της αγέλης, έστω κι αν ο απολογισμός του έργου του είναι κάτω του μετρίου; «Έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Επιθυμώ να δηλώσω, όσο πιο ξεκάθαρα γίνεται, ότι θα τον υποστηρίξουμε», τόνισε ο εργατικός πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν.
Εφημερίδα: Ελευθεροτυπία
Ημ/νια δημοσίευσης: Κυριακή 7 Ιουνίου 2009
«Η ανάρτηση των άρθρων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν σημαίνει και απόλυτη ταύτιση με το περιεχόμενο των ιδεών του αρθρογράφου. Τα άρθρα αξιολογούνται ως ενδιαφέροντα για προβληματισμό.»