Του Γ.-Σ.Πρεβελάκη, Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ
Ο Κώστας Καραμανλής και ο Γιώργος Παπανδρέου ανέλαβαν κόμματα γηρασμένα και παρακμιακά. Οι πρώτες τους αρχηγικές εμπειρίες στις βουλευτικές εκλογές ήταν αποθαρρυντικές. Μέσα σε αυτό το κλίμα, έχασαν τον πολιτικό τους προσανατολισμό∙ θεώρησαν κύρια αποστολή τους να οδηγήσουν το κόμμα στην εξουσία.
Άμα τη αναλήψει, οι πρώτοι μήνες της διακυβέρνησης Καραμανλή και τα πρώτα πεπραγμένα της κυβέρνησης Παπανδρέου έδειξαν ότι δεν είχε εκπονηθεί κανένα σχέδιο ή πρόγραμμα διακυβέρνησης.
Όμως, η κατάκτηση της εξουσίας δεν συνιστά το πραγματικό διακύβευμα. Εν συνδυασμώ με τον θεσμοποιημένο δικομματισμό, οι αύξουσες δυσκολίες στη διακυβέρνηση εξασφαλίζουν σχεδόν μηχανικά την εναλλαγή, ανεξαρτήτως από την αντιπολιτευτική πολιτική. Χωρίς ούτε να επιταχύνει ούτε να επιβραδύνει σημαντικά την εκλογική νίκη, η ακραία αντιπολιτευτική στάση και η συστηματική παρεμπόδιση των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών κληροδοτεί στη νέα εξουσία προβλήματα, την επίλυση των οποίων παρεμπόδισε ως αντιπολίτευση.
Κράτος και Κόμμα, τα βασικά εργαλεία πολιτικής και διοικητικής πράξης, είναι διαβρωμένα. Τα υπουργικά γραφεία είναι ξένα σώματα μέσα σε εχθρικά Υπουργεία∙ αγωνίζονται να αντισταθούν σε πιέσεις κομματικών και συνδικαλιστικών μηχανισμών, αντιπάλων ή φιλιών, κύριος στόχος των οποίων είναι να προωθούν μεμονωμένα συμφέροντα, κατά κανόνα αντιφατικά προς το γενικό καλό.
Υπέρμετρος δανεισμός, υποβάθμιση της Παιδείας, κατάλυση της αξιοκρατίας και της ιεραρχίας, οι ωρολογιακές βόμβες του παρελθόντος, εκρήγνυνται διαδοχικά. Σήμερα γίνονται αντιληπτές οι συνέπειες, δεκαετίες μετά από τις σχετικές ανεύθυνες και δημοσκοπικές αποφάσεις.
Η διαφθορά δεν έχει πλέον νόημα αποτρεπτικό καθώς, για να εξασφαλίζει τις στοιχειώδεις ανάγκες του, ο μέσος οικογενειάρχης είναι υποχρεωμένος να συμμετέχει σε παράνομες δοσοληψίες. Παγιδευμένοι σε τέτοια δίκτυα, οι πολίτες ελπίζουν και ταυτοχρόνως φοβούνται την «πάταξη της διαφθοράς», καθώς ο καθένας λειτουργεί άλλοτε ως θύμα και άλλοτε ως θύτης.
Με κάθε γενεά που απέρχεται, σβήνει η μνήμη από παλιότερες διοικητικές και εκπαιδευτικές πρακτικές, από το ύφος και ήθος των παλαιοτέρων. Αποκαλύπτεται το κενό που δημιούργησαν οι «προοδευτικοί» νεωτερισμοί∙ είναι όμως αργά για να πληρωθεί. Τα κριτήρια έχουν αλλοιωθεί. Καθώς έδειξαν και τα πρόσφατα επεισόδια, στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου, ως βέλτιστον ορίζεται απλώς και αποκλειστικώς το μη χείρον. Όπως στο προφητικό μυθιστόρημα του George Orwell, το μέτρο σύγκρισης έχει εξαφανιστεί. Η ανωμαλία θεωρείται ομαλότητα, το ψεύδος αλήθεια.
Το μέγεθος των προβλημάτων και της ανεπαρκείας των μέσων μετασχηματίζει τον αρχικό ιδεαλισμό σε κυνισμό. Υψηλά ιστάμενοι, αντί για υποδείγματα ηθικής, μετατρέπονται σε σύμβολα της «εκδημοκρατισμένης» ελλαδικής διαφθοράς. Προδομένος έσωθεν, ο εκάστοτε Πρωθυπουργός ανακαλύπτει ότι η εξουσία είναι κινούμενη άμμος, παγίδα προσωπικού εξευτελισμού. Ο Γολγοθάς του Κώστα Καραμανλή έχει παραδειγματίσει τον Γιώργο Παπανδρέου;
Δυστυχώς, η μάχη μοιάζει να έχει ήδη χαθεί. Ούτε ο σημερινός Πρωθυπουργός, έπραξε τα δέοντα ως Αντιπολίτευση. Τότε έπρεπε να δημιουργηθεί το κατάλληλο Κόμμα, τότε έπρεπε να καθοριστεί η κυβερνητική στρατηγική. Αντί γι΄ αυτό επέλεξε το «όχι σε όλα». Τα ίδια οξύτατα προβλήματα κατατρύχουν τώρα τη δική του κυβέρνηση. Με τη στάση του ενίσχυσε νοοτροπίες αμφισβήτησης, με τις οποίες βρίσκεται ήδη αντιμέτωπος.
Αν η Νέα Δημοκρατία επαναλάβει τα ίδια λάθη, θα επανέλθει ενδεχομένως στην εξουσία, θα πρόκειται όμως και πάλι για Πύρρειο Νίκη. Ευθύνη της νέας ηγεσίας είναι να στηρίξει τον Πρωθυπουργό όπου χρειάζεται, ακόμα και σε «αντιλαϊκές» μεταρρυθμίσεις, με πολιτικό κόστος. Πρέπει, κυρίως, να επεξεργαστεί κυβερνητική πολιτική, με επιχειρησιακό χαρακτήρα, όχι με την συνήθη λογική ενός προγράμματος για προεκλογική χρήση. Απαιτείται στρατηγική για την κατάληψη της πραγματικής εξουσίας∙ δηλαδή, ο έλεγχος των μηχανισμών, χωρίς τους οποίους η εκλογική νίκη παραμένει νομικός τύπος. Χρειάζεται να καθοριστούν προτεραιότητες, να δημιουργηθούν κοινωνικές συμμαχίες. Οι πολίτες πρέπει να προετοιμαστούν ψυχολογικά για θυσίες. Επιβάλλεται να αντικατασταθεί ο μεσογειακός βραχυπρόθεσμος τυχοδιωκτισμός από βόρειο-ευρωπαϊκή μακροπρόθεσμη οργάνωση και μεθοδικότητα.
Η πολιτισμική επανάσταση στην πολιτική μπορεί να φαντάζει ουτοπική. Όμως, η κρίση της ελληνικής κοινωνίας δημιουργεί τις προϋποθέσεις για πλήρη αλλαγή των πολιτικών συμπεριφορών. Ευθύνη των πολιτικών είναι να δώσουν σχήμα στη λαϊκή απαντοχή.
Ημερ/νία Δημοσίευσης: 15 Δεκεμβρίου 2009
«Η ανάρτηση των άρθρων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν σημαίνει και απόλυτη ταύτιση με το περιεχόμενο των ιδεών του αρθρογράφου. Τα άρθρα αξιολογούνται ως ενδιαφέροντα για προβληματισμό.»