Η πρόσφατη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την κυβέρνηση Τραμπ για την αποδοχή δασμών 15% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές δεν αποτελεί θρίαμβο αλλά έναν ελιγμό επιβίωσης. Όπως σημειώνουν οι New York Times με τον όρο “Survive and advance”, η Ευρώπη δεν κέρδισε αλλά απέφυγε μια ήττα, αποτρέποντας έναν εμπορικό πόλεμο με τον στενότερο γεωπολιτικό της σύμμαχο. Η επιλογή αυτή δεν βασίστηκε σε οικονομικούς υπολογισμούς, αφού οι δασμοί δεν ενισχύουν την ανάπτυξη, αλλά στον φόβο ότι μια ρήξη θα υπονόμευε την ενότητα της Δύσης σε μια περίοδο κρίσιμων προκλήσεων.
Η Ευρώπη κινείται συχνά αμυντικά, υπό την πίεση του φόβου παρά με στρατηγικό σχέδιο. Περιορίζεται στο να “σώζει τον γύρο” αντί να χαράσσει αυτόνομη πορεία. Σε έναν κόσμο που αλλάζει με καταιγιστικούς ρυθμούς, δεν έχει την πολυτέλεια να πορεύεται με μικρά βήματα άμυνας. Χρειάζεται θάρρος, συνοχή και όραμα — στοιχεία που σήμερα μάλλον δεν υπάρχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η στήριξη της Ουκρανίας είναι ζήτημα στρατηγικής ισορροπίας. Μια ρωσική επικράτηση θα ενίσχυε τη Μόσχα και θα δοκίμαζε την αξιοπιστία της ΕΕ, χωρίς να σημαίνει ότι η Ρωσία σχεδιάζει επίθεση σε κράτη-μέλη. Ωστόσο, η αστάθεια στα ανατολικά σύνορα τροφοδοτεί ανασφάλεια και περιορίζει την ευρωπαϊκή αυτονομία. Παράλληλα, οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή επηρεάζουν άμεσα την ευρωπαϊκή ασφάλεια και εντείνουν τις μεταναστευτικές πιέσεις.
Παρά τις δυσκολίες και την αμερικανική πίεση, η διατήρηση του διατλαντικού δεσμού είναι απαραίτητη για την ισορροπία του δυτικού κόσμου. Όμως χωρίς κοινή αμυντική βιομηχανία, ενεργειακή αυτάρκεια και συντονισμένη εξωτερική πολιτική, η Ευρώπη θα συνεχίσει να ακολουθεί αντί να ηγείται.
Η συμφωνία με τον Τραμπ δείχνει ότι η Ευρώπη επέλεξε τον ρεαλισμό. Όμως ο ρεαλισμός χωρίς στρατηγικό σχέδιο μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε υποταγή. Ο δρόμος είναι ένας: κοινό αμυντικό δόγμα ΕΕ–ΗΠΑ. Διαφορετικά, η καχυποψία και η σύγχυση θα αποδυναμώσουν το ευρωατλαντικό σύστημα στο σύνολό του.