Video: https://youtu.be/
Τους τελευταίους μήνες έχουμε κάνει σημαντικά βήματα προόδου για να ενισχύσουμε και να βελτιώσουμε τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Αυτό θα μας βοηθήσει να επιστρέψουμε στην ομαλή λειτουργία της Σένγκεν. Θέλω να είμαι ξεκάθαρος: η πρώτη μας προτεραιότητα είναι να διατηρήσουμε και να διαφυλάξουμε τη Σένγκεν, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης.
Απώτερος στόχος όλων των προσπαθειών μας είναι να επιστρέψουμε το συντομότερο δυνατόν στην ομαλή λειτουργία της Σένγκεν χωρίς εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους. Γι αυτό και η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι τόσο σημαντική. Η πλήρης επιχειρησιακή της ετοιμότητα έχει καθοριστική σημασία. Αλλά δεν έχουμε φθάσει ακόμα στο σημείο αυτό.
Πριν λίγες εβδομάδες στην ενδιάμεση έκθεση που παρουσιάσαμε ανέφερα ότι οι έλεγχοι μέχρι τώρα είναι αναγκαίοι και αναλογικοί. Η Επιτροπή παρακολουθεί διαρκώς και από κοντά την κατάσταση. Γνωρίζουμε καλά τις ανησυχίες τόσο των Κρατών της Σένγκεν που συνεχίζουν να διεξάγουν εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους (Γερμανία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία, Νορβηγία), όσο και των γειτονικών τους κρατών που δεν είναι μέλη της. Σε απάντηση αιτήματός μας, τα πέντε αυτά Κράτη της Σένγκεν, μας έστειλαν πληροφορίες που δείχνουν ότι παρατηρείται μείωση του αριθμού των αφίξεων καθώς και του αριθμού των αιτήσεων ασύλου που κατατίθενται.
Ωστόσο, οι εξαιρετικές περιστάσεις που δικαιολογούν την επανεισαγωγή εσωτερικών συνοριακών ελέγχων συνεχίζουν να υφίστανται:
Πρώτα από όλα, ο σημαντικός αριθμός μεταναστών (περίπου 60.000) που συνεχίζει να βρίσκεται στην Ελλάδα θα μπορούσε να δημιουργήσει ξανά κύμα παράτυπης δευτερεύουσας μετακίνησης εάν οι εσωτερικοί συνοριακοί έλεγχοι αρθούν.
Επίσης, οι υπηρεσίες ασύλου των πέντε αυτών Κρατών της Σένγκεν βρίσκονται κάτω από σημαντική πίεση εξαιτίας του μεγάλου αριθμού αιτήσεων ασύλου που έχουν δεχθεί και συνεχίζουν να δέχονται. Επιπλέον, χρειάζεται περισσότερο χρόνος για την πλήρη και μόνιμη εφαρμογή μιας σειράς σημείων που προσδιορίσαμε στον Χάρτη Πορείας "Επιστροφή στη Σένγκεν".
Σε τρεις μήνες από τώρα:
- αναμένουμε την πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής,
- προσβλέπουμε στη συνέχιση της εφαρμογής της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας,
- εργαζόμαστε για την πλήρη εφαρμογή των κανόνων του Δουβλίνου (συμπεριλαμβανομένης και της μελλοντικής αναθεώρησής του),
ενώ θέλουμε να έχουμε θετική συνέχεια σε ό,τι αφορά τον μηχανισμό μετεγκατάστασης.
Γι αυτό σήμερα η Επιτροπή προτείνει την παράταση των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων στα ίδια σημεία διέλευσης ως ένα κατ'εξαίρεση μέτρο, για μια αυστηρά περιορισμένη περίοδο τριών μηνών ακόμα. Η αυστηρά περιορισμένη παράταση που προτείνουμε στοχεύει στη προσαρμογή των υφιστάμενων προσωρινών εσωτερικών ελέγχων ώστε να ανταποκρίνονται στις τρέχουσες ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι οι έλεγχοι θα διεξάγονται μόνο στον αναγκαίο βαθμό και θα περιορίζονται στο απολύτως ελάχιστο απαιτούμενο επίπεδο. Επίσης, σε περιόδους που δεν θα παρατηρούνται σημαντικές ροές, οι συνοριακοί έλεγχοι στα συγκεκριμένα σημεία μπορεί και να μην είναι πλέον αναγκαίοι.
Αυτό που προτείνουμε σήμερα αποτελεί εξαίρεση, γίνεται κάτω από εξαιρετικές περιστάσεις και δεν αποτελεί τη νέα "κανονικότητα". Για τον λόγο αυτό δίνουμε έμφαση στην αναγκαιότητα τακτικής επαναξιολόγησης αυτών των ελέγχων, με στόχο τη σταδιακή μείωση τους, σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα Κράτη Μέλη. Ζητούμε από τα Κράτη Μέλη να αποστέλλουν μηνιαίες εκθέσεις προς την Επιτροπή μαζί με μια αξιολόγηση της συνεχιζόμενης αναγκαιότητας των ελέγχων αυτών.
Όλες οι προσπάθειές μας, συμπεριλαμβανομένης και της σημερινής μας πρότασης, έχουν ένα μόνο σκοπό: να αντιμετωπίσουμε όλες τις προκλήσεις του μεταναστευτικού και της ασφάλειας, ώστε να άρουμε όλους τους συνοριακούς ελέγχους το συντομότερο δυνατόν. Έχουμε υπολογίσει το οικονομικό κόστος του να μην έχουμε Σένγκεν. Ωστόσο, το πραγματικό, ανθρώπινο και κοινωνικό κόστος του να μην έχουμε Σένγκεν είναι πολύ μεγαλύτερο, αν όχι ανυπολόγιστο.
Εγώ προσωπικά και η Επιτροπή δεσμευόμαστε πλήρως να διαφυλάξουμε το θεμελιώδες αυτό ευρωπαϊκό επίτευγμα που δεν πρέπει να το θεωρήσουμε ποτέ δεδομένο. Και η σημερινή μας πρόταση αυτό δείχνει και δεν πρέπει να παρερμηνευθεί: δεν τη θεωρούμε δεδομένη τη Σένγκεν. Αντίθετα, είμαστε αποφασισμένοι να συνεργαστούμε με τα Κράτη Μέλη για να επιστρέψει η Σένγκεν εκεί που πρέπει: στην ελεύθερη εσωτερική διακίνηση χωρίς συνοριακούς ελέγχους, μαζί με μια ισχυρή διαχείριση των εξωτερικών μας συνόρων.