Ο λυρισμός ως πολιτική απάντηση

Toυ Πασχου Mανδραβελη
Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Πολλά στελέχη της Αριστεράς χαρακτήρισαν «τοξικό για τη δημοκρατία» το συμπέρασμα ότι «όλοι ίδιοι είναι», στο οποίο κατέληξαν εκατομμύρια πολίτες και το εξέφρασαν διά της αποχής από τις κάλπες για την Ευρωβουλή. Η αλήθεια είναι ότι αν απομακρυνθείς από την πολιτική όλοι ίδιοι μοιάζουν.

Συμβαίνει εξάλλου και στη ζωή: από μακριά όλοι οι άνθρωποι είναι πανομοιότυποι· η απόσταση σβήνει τα χαρακτηριστικά τους. Η αλήθεια επίσης είναι πως αυτό το συμπέρασμα δεν είναι παρθενογεννημένο. Καλλιεργήθηκε επί μακρόν από μεγάλη μερίδα της Αριστεράς. Διότι από τη στιγμή που κάποιος πιστέψει ότι υπάρχουν πέντε κόμματα και δύο πολιτικές, στην ουσία εκπαιδεύεται να αδιαφορεί για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πολιτικών σχηματισμών και απέχει ένα μόλις βήμα από το «όλοι ίδιοι είναι». Η χονδροειδής ανάγνωση της πολιτικής οδηγεί σε χονδροειδέστερη κατάταξη κομμάτων και πολιτικών, μέχρι το έσχατο σημείο της απόρριψης όλων.

Αυτές οι εκλογές εμπεριείχαν μηνύματα για όλους που πρέπει να αποκωδικοποιηθούν. Το πρώτο είναι ότι παρά τη φιλολογία των περασμένων ετών περί κατάρρευσης του δικομματισμού, ο «μεγάλος ένοχος» για όλα τα δεινά της χώρας κράτησε. Οι ελπίδες όμως που επενδύθηκαν στην κατάρρευση αποδεικνύουν τη στραβή ανάγνωση που κάνει η Αριστερά στο πολιτικό γίγνεσθαι. Ο δικομματισμός έχει ρίζες· δεν καταρρέει επειδή ο κ. Τσίπρας είναι ωραίο παιδί και ο κ. Αλαβάνος έκανε μια καλή παρουσία στο «ντιμπέιτ». Μπορεί να φθείρεται, αλλά αυτό γίνεται ανεξαρτήτως των εφόδων που κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η φθορά οφείλεται στο γεγονός ότι το μεγάλο κράτος που τακτοποιούσε πολλές από τις ανάγκες των ψηφοφόρων, σήμερα δεν έχει το πλεόνασμα να συντηρήσει ακέραια τα πελατειακά του δίκτυα· αυτά ήταν που έκαναν τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας μεγάλα, παρά το γεγονός ότι στους κόλπους των υπήρχαν ετερόκλητα στοιχεία. Ετσι, όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται αυτή την αδυναμία του κράτους και ειδικότερα οι νέοι και μη έχοντας εναλλακτικό μοντέλο πολιτικοποίησης απέχουν, αντί να τιμωρήσουν τον δικομματισμό.

Η απάντηση της Αριστεράς στη φθορά του δικομματισμού είναι «περισσότερο κράτος». Ξεχνά όμως ότι αν είναι να έχουμε περισσότερο κράτος, τότε λογικά οι ψηφοφόροι θα προτιμήσουν τα δύο μεγάλα κόμματα, τα οποία έχουν την τεχνογνωσία διαχείρισής του και -μεταξύ μας!- στο επίπεδο της «τακτοποίησης αιτημάτων» δεν άφηναν πολλούς παραπονεμένους· ακόμη και αν αυτοί προέρχονταν από τον χώρο της Αριστεράς.

Λογικές αντινομίες αυτού του τύπου εμφανίζονται σε όλο και περισσότερα θέματα. Από την «ανάλυση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού» (για πολλούς ο Ομπάμα δεν είναι παρά ένας σκούρος Τζορτζ Μπους) μέχρι την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Για παράδειγμα, η θέση του Συνασπισμού στο Ευρωσύνταγμα ήταν το μεταμοντέρνο: «λέμε όχι γιατί πιστεύουμε στο ναι». Οπως είχε δηλώσει το 2005 ο κ. Παπαδημούλης «Η δική μας αντίθεση σε αυτή την ευρωπαϊκή συνθήκη βρίσκεται στον αντίποδα των ευρωφοβικών. Λέμε «όχι» γιατί πιστεύουμε ότι, εάν η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν προχωρήσει ταχύτερα την πολιτική της ενοποίηση... θα παραμείνει πολιτικός νάνος στη διεθνή σκηνή». Τελικά η ψήφος των αριστεροσκεπτικιστών προστέθηκε σε εκείνη των ευρωφοβικών, το Σύνταγμα απορρίφθηκε και η πολιτική ενοποίηση όχι μόνο δεν κινήθηκε ταχύτερα, αλλά σταμάτησε εντελώς. Βέβαια, δεν ήταν ο Συνασπισμός που έκρινε το αποτέλεσμα. Απλώς ανέδειξε για μια ακόμη φορά την κοντή θωριά που η Αριστερά είχε για τα πράγματα. Κοντή θωριά που όλοι αντιλήφθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο των «κινημάτων».

Το πρόβλημα με την Αριστερά δεν είναι το όραμά της. Αυτό υπήρχε πάντα, αλλά ταυτόχρονα είχε και θεωρία, η οποία αντιστοιχούσε στην πραγματικότητα. Τώρα σταμάτησε να αναλύει και ρέπει στον πολιτικό λυρισμό. Για κάθε πρόβλημα έχει ένα ποίημα. Σε κάθε πρόκληση έχει την απάντηση ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός». Η άνοδος όμως της ακροδεξιάς στην Ευρώπη δείχνει ότι υπάρχουν κι άλλοι κόσμοι που είναι εφικτοί. Και δυστυχώς για την Αριστερά γίνονται στα λαϊκά στρώματα επιθυμητοί.

Ημ/νία Δημοσίευσης: Κυριακή, 21 Ιουνίου 2009