- English
- Ελληνικά
Κυρίες και Κύριοι,
Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να μιλήσω στην εκδήλωση αυτή για τη Μετανάστευση.
Μία εκδήλωση, που γίνεται με τη συνεργασία του Ιδρύματος KONRAD ADENAUER και που έρχεται σε μία στιγμή όπου κορυφώνεται το ζήτημα αυτό και η προσφυγική κρίση να παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Η αναφορά και μόνο, των δύο αυτών ιστορικών ονομάτων, Adenauer και Καραμανλή, που σφράγισαν την ευρωπαϊκή μεταπολεμική ιστορία, επαναφέρει στις μνήμες μας το όραμα και τους αγώνες των πατέρων της ευρωπαϊκής ενοποίησης αλλά και αυτών, που συνέβαλαν στην επίτευξη της πρώτης διεύρυνσης της τότε ΕΟΚ, και άνοιξαν το δρόμο για την σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση.
Του μεγαλύτερου και σημαντικότερου ιστορικού επιτεύγματος στον κόσμο, που εμπέδωσε την Ειρήνη, τη συνεργασία, την συνεννόηση ανάμεσα σε αλλοτινούς εχθρούς και αντιπάλους και δημιούργησε ένα περιβάλλον ασφάλειας, δημοκρατίας, ευημερίας και προόδου.
Και όλα αυτά αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επάνω στα ερείπια και όταν ήταν ακόμα ζωντανές στις μνήμες οι εικόνες της τραγωδίας και της καταστροφής.
Γυρνώντας τις ιστορικές μνήμες πίσω, θα συναντηθούμε με την γενιά εκείνων, που έχοντας βιώσει ακριβώς το δράμα των δυο Παγκόσμιων καταστροφικών πολέμων, οραματίστηκαν και έθεσαν τα θεμέλια και τις βάσεις για την δημιουργία της νέας Ευρώπης, στους κόλπους της οποίας θα συνυπήρχαν αρμονικά όλοι οι λαοί της.
Έθεταν τα θεμέλια της Ευρώπης της αλληλεγγύης και της συνοχής.
Της Ευρώπης της ιστορικής υπευθυνότητας.
Μιας Ευρώπης, που θα έπαυε να είναι το θέατρο συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων, αλλά συνεργασίας, συνεννόησης και σύνθεσης.
Μιας Ευρώπης με δυνατότητες και ικανότητα πρωταγωνιστικού ρόλου στις παγκόσμιες εξελίξεις και στη διαμόρφωση ενός παγκόσμιου περιβάλλοντος ασφάλειας, ειρήνης και σταθερότητας.
Εξήντα πέντε περίπου χρόνια μετά, και ενώ πράγματι έχουν γίνει βήματα προς την κατεύθυνση που οι οραματιστές το ήθελαν, η Ευρώπη δοκιμάζεται.
Δοκιμάζεται η συνοχή, η αλληλεγγύη, οι αξίες και οι αρχές της.
Δοκιμάζεται η ίδια η ενότητά της.
Κρινόμαστε όμως και εμείς συνολικά ως γενιά, που διαχειρίζεται τις κρίσεις, με τις οποίες είμαστε αντιμέτωποι από την ικανότητα και την ευθύνη που επιδεικνύουμε.
Η Ευρώπη είναι σήμερα αντιμέτωπη με μεγάλης κλίμακας κρίσεις.
Όπου κορυφαία είναι η θέση του προσφυγικού ζητήματος.
Είναι αλήθεια ότι η απρόσμενη αυτή εξέλιξη αιφνιδίασε την Ευρώπη αλλά και τα κράτη μέλη.
Δεν είχε προετοιμασθεί για αυτό.
Παρόλα αυτά, στις αρχές του προηγούμενου χρόνου, η Ευρώπη με πρωτοβουλία της Επιτροπής, και με γρήγορους ρυθμούς, κατήρτισε την Ευρωπαϊκή Ατζέντα Μετανάστευσης, εκπόνησε Σχέδια Δράσης και Μετεγκατάστασης.
Κάλεσε τα κράτη-μέλη να συνεργασθούν και να εφαρμόσουν αυτήν την, για πρώτη φορά, ολιστική πολιτική που υιοθετήθηκε.
Και ενώ επήλθε συμφωνία, όταν ήρθε η ώρα της εφαρμογής των όσων είχαν συμφωνηθεί τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά.
Την ίδια ώρα οι πρώτες αντιδράσεις από λαϊκίστικες, εθνικιστικές και ξενοφοβικές κινήσεις άρχισαν να στέλνουν τα πρώτα σήματα αμφισβήτησης των θεμελιωδών αρχών της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας.
Αρχές, που δεν είναι μόνο ηθικές αλλά και νομικές.
Αφού διατυπώνονται με σαφήνεια στα ιδρυτικά κείμενα της Ένωσης.
Εκδηλώθηκαν μονομερείς κινήσεις και αντιδράσεις με κατασκευή φρακτών και τοίχων, με απειλή για κλείσιμο συνόρων και με τάσεις εθνικής απομόνωσης.
Κυρίες και κύριοι,
Μέχρι τώρα πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έφτασαν στις ακτές της Ελλάδος και της Ιταλίας.
Τον Οκτώβριο του 2015, μπήκαν στην Ελλάδα 221.374.
Τον Ιανουάριο του 2016, 65.775.
Πρόσφυγες, οι περισσότεροι που δικαιούνται άσυλο και που είναι απελπισμένοι άνθρωποι, που θέλουν να ξεφύγουν από τους εμφυλίους, από τις διώξεις, από την τρομοκρατία, από την τυραννία.
Σχεδόν οι μισοί από την Συρία.
Πάνω από 20% από το Αφγανιστάν.
10%από το Ιράκ.
Ενώ το 57% από αυτούς είναι παιδιά!
Αυτό από μόνο του υπογραμμίζει τον ευαίσθητο χαρακτήρα του προσφυγικού, όταν μάλιστα έχουν ήδη χαθεί κατά προσέγγιση 4.000 ζωές στη θάλασσα.
Αυτήν τη στιγμή, πάνω από 10.000 άνθρωποι έχουν εγκλωβιστεί στα σύνορα μεταξύ της Ελλάδας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, κάτω από τραγικές συνθήκες, με τα σύνορα κλειστά και με την απόγνωση να κορυφώνεται.
Την ίδια ώρα, εκατοντάδες άνθρωποι συνεχίζουν να φτάνουν σε καθημερινή βάση, και η Ελλάδα αναμένεται να υποδεχθεί άλλους 100.000 μέχρι το τέλος του μήνα.
Αγαπητοί φίλοι,
Η απλή και συνεχής επανάληψη των αριθμών κινδυνεύει να μας παραλύσει, να μας κάνει να ξεχάσουμε πως μιλάμε για ανθρώπινες ζωές.
Στο μεταξύ φράκτες υψώνονται και τα σύνορα κλείνουν- όχι μόνο κυριολεκτικά, αλλά και στo μυαλό των πολιτών μας, για να κερδίζει έδαφος, όπως είπα πρωτύτερα, ο λαϊκισμός, η ξενοφοβία και ο εθνικισμός.
Στοιχεία που υπονομεύουν τη δημοκρατία, την κοινωνική συνοχή αλλά και το ίδιο το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Κυρίες και κύριοι,
Για την αντιμετώπιση αυτού του μεγάλου ζητήματος, είναι αυτονόητο ότι επιβάλλεται η συνεργασία και με τρίτες χώρες, για να αντιμετωπισθούν στη ρίζα τους οι λόγοι που το προκαλούν.
Για αυτό τον λόγο, η Επιτροπή πήρε την πρωτοβουλία για τη σύγκλιση της Συνόδου Κορυφής στη Βαλέτα, όπου για πρώτη φορά γύρω από το ίδιο τραπέζι βρέθηκαν οι ηγεσίες της Ευρώπης αλλά και των χωρών της υποσαχάριας και βόρειας Αφρικής.
Και επήλθε συνεννόηση.
Το ίδιο και με τη γειτονική Τουρκία, που σήμερα φιλοξενεί 2,7 εκατομμύρια πρόσφυγες και με την οποία η συμφωνία που επήλθε με την Ευρώπη για την υιοθέτηση ενός Σχεδίου Δράσεως μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά για τη μείωση των προσφυγικών ροών αλλά και την καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων των διακινητών.
Τα πρώτα σημάδια αυτής της συνεργασίας, αν και μικρά, είναι ενδεικτικά και θετικά.
Παράλληλα, την ίδια ώρα η εμπλοκή του ΝΑΤΟ μπορεί να συμβάλλει το ίδιο σημαντικά για την άμεση επιστροφή παράτυπων μεταναστών, την ανακοπή των ροών κοντά στις τουρκικές ακτές και βεβαίως, την καταπολέμηση των κυκλωμάτων των διακινητών.
Και θέλω να πιστεύω, ότι αυτές τις συντονισμένες ενέργειες, και με τη βοήθεια της FRONTEX και του ΝΑΤΟ, θα φέρουν θετικά αποτελέσματα, παρά τις αντιδράσεις ορισμένων κύκλων, που επικαλούνται «στρατικοποίηση» του μεταναστευτικού.
Δεν πρόκειται περί αυτού. Είναι λάθος προσέγγιση.
Η αποστολή του ΝΑΤΟ, θα λειτουργήσει αποτρεπτικά, ενώ στην πράξη, θα μπορεί να ελέγχει τις ροές και να ενημερώνει αντιστοίχως τις ελληνικές και τουρκικές Αρχές αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση απευθείας, που θα είναι και αυτή παρούσα δια της FRONTEX. Με άλλα λόγια, θα λειτουργεί επικουρικά με τη FRONTEX.
Κυρίες και κύριοι,
Την Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε έναν μηχανισμό επείγουσας υποστήριξης για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας εντός της Ε.Ε.
Μια ρύθμιση, που εξασφαλίζει πρόσθετη στήριξη στα Κράτη-Μέλη που έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα από την προσφυγική κρίση, όπως η Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, συνεργαζόμαστε πολύ στενά με τις Ελληνικές αρχές, επεξεργαζόμενοι πέραν των άλλων και ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης.
Η Ελλάδα λόγω γεωγραφικής αλλά και γεωπολιτικής θέσεως είναι στο επίκεντρο του προβλήματος και της αναλογεί ένας γεωστρατηγικός ρόλος στο όνομα της Ευρώπης, αφού εκ των πραγμάτων είναι ακρίτας των συνόρων της.
Δέχεται μεγάλες πιέσεις και όλοι το αναγνωρίζουν.
Η Ελλάδα όμως, δεν είναι μόνη της
Η Ευρώπη είναι στο πλευρό της.
Και θέλω εδώ να σημειώσω, ότι το χθεσινό ανακοινωθέν του Συμβουλίου Αρχηγών βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Μετανάστευση, αλλά και γενικότερα στο ίδιο πνεύμα, μέσα στο οποίο θα κινηθούμε την Δευτέρα στη Σύνοδο Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας.
Και στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω μια ειδική αναφορά στην εξαιρετική συνεργασία, που τόσον εγώ, όσο και οι Υπηρεσίες μου, είχαμε με την Υπηρεσιακή Κυβέρνηση, αλλά και με τον σημερινό Υπουργό κ. Μουζάλα.
Κυρίες και κύριοι,
Η Τουρκία είναι ένας παράγοντας κλειδί, όπως είπα παραπάνω, με την οποία πρέπει να επανακαθορίσουμε τη σχέση μας, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και όχι αφήνοντας απλώς τα γεγονότα να εκτυλίσσονται.
Η Σύνοδος Κορυφής με την Τουρκία τη Δευτέρα θα είναι εξαιρετικά σημαντική και καθοριστική για τις εβδομάδες και τους μήνες που έρχονται.
Πρέπει όχι μόνο να ελέγξουμε τις ροές αλλά και να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο διαρκούς συνεργασίας για την αποτελεσματική ανταπόκριση και συνολική διαχείριση των προσφυγικών ρευμάτων.
Παράλληλα, με κάθε τρόπο πρέπει να διαφυλάξουμε και να προστατέψουμε το μεγαλύτερο και το κατεξοχήν χειροπιαστό επίτευγμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Και αναφέρομαι βεβαίως στη ζώνη Σένγκεν.
Προϋπόθεση για τη διατήρησή της είναι η τήρηση των κανόνων που υπάρχουν και η πλήρης εφαρμογή τους.
Ο στόχος είναι μέχρι το τέλος του έτους να επιστρέψουμε στον ενιαίο εσωτερικό χώρο ελεύθερης μετακίνησης χωρίς σύνορα, στην αποκατάσταση δηλαδή της κανονικότητας και της πλήρους εφαρμογής της Συνθήκης Σένγκεν.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω για μία ακόμα φορά, ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση και κανένας κίνδυνος, για καμία χώρα μέλος της ζώνης Σένγκεν να εκδιωχθεί. Είναι πολύ απλό αυτό.
Εκείνο όμως, που οι χώρες-μέλη οφείλουν να κάνουν, είναι να τηρούν με ευλάβεια τα όσα προβλέπει ο συνοριακός κώδικας της Σένγκεν.
Τέλος, σε μερικές εβδομάδες, θα παρουσιάσουμε τη δέσμη προτάσεών μας για τη μεταρρύθμιση του μηχανισμού του Δουβλίνου και του ευρύτερου συστήματος χορήγησης ασύλου.
Ο σχεδιασμός μας αποσκοπεί να εξασφαλίσουμε μια πιο δίκαιη κατανομή και του βάρους και των ευθυνών. Κάτι που δεν ίσχυε πριν με το Δουβλίνο ΙΙ.
Όταν υιοθετήθηκε το Δουβλίνο ΙΙ, το τοπίο ήταν εντελώς διαφορετικό. Η Ευρώπη δεν ήταν αντιμέτωπη με αυτήν την κρίση.
Τώρα λοιπόν με την εμπειρία που έχουν αποκομίσει οι χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, και με τη συνδρομή όλων των κρατών-μελών, σίγουρα θα δημιουργήσουμε ένα καινούργιο πλαίσιο, πιο λειτουργικό, πιο αποτελεσματικό, πιο δίκαιο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πήρε μια πρωτοβουλία, η οποία θέλω να πιστεύω ότι σύντομα θα υλοποιηθεί. Εξαρτάται βέβαια από το πώς και πόσο γρήγορα θα κινηθούν τα κράτη-μέλη. Και αναφέρομαι στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής-Ακτοφυλακής, κάτι που πιστεύουμε ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο. Και τούτο γιατί οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και το καλοκαίρι φοβούμαι ότι θα είναι ακόμα πιο πιεστικό.
Η Επιτροπή κάλεσε δε, χτες, με ανακοίνωσή της τα Κράτη Μέλη να ξεκινήσουν ΗΔΗ προετοιμασίες, ενόψει της υιοθέτησης της πρότασης από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.
Πιστεύω επίσης, ότι τα Κράτη-Μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συμφωνήσουν, πριν το καλοκαίρι, ως προς την πρότασή μας για τη δημιουργία αυτού του νέου Θεσμού διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης που θα διαδεχθεί τη FRONTEX αλλά με διευρυμένο και ενισχυμένο νομικό πλαίσιο λειτουργίας.
Θα αποκτήσουμε έτσι μέχρι τον Σεπτέμβριο ένα λειτουργικό, καθαρά Ευρωπαϊκό σύστημα, για να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά τα κοινά εξωτερικά μας σύνορα.
Μόνο από κοινού μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την προσφυγική κρίση σε όλες της τις εκφάνσεις- και αυτή ακριβώς είναι η δύναμή μας ως Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι πρωτοβουλίες και λύσεις ευρωπαϊκές για ένα ζήτημα που αφορά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Και αυτός θα είναι ο δρόμος που θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε και στο μέλλον.
Γιατί μόνον συλλογικά και ενιαία μπορεί να αντιμετωπισθεί αυτό το μεγάλο ζήτημα.
Κυρίες και κύριοι,
Η γεωπολιτική κατάσταση, από την οποία εξαρτάται το μεταναστευτικό ζήτημα, με την Ελλάδα πρώτη ενδιαφερόμενη, για πρώτη φορά, μας δίνει ελπίδες ότι κάτι μπορεί να αλλάξει.
Όπως γνωρίζετε, από την περασμένη Κυριακή, τέθηκε σε εφαρμογή Συμφωνία Εκεχειρίας στην Συρία.
Οι επόμενες ημέρες που μεσολάβησαν, έστειλαν ένα μήνυμα αισιοδοξίας, ότι η ειρηνευτική αυτή διαδικασία μπορεί να προχωρήσει.
Έχουμε δηλαδή, καταρχήν, μια εν δυνάμει «βιώσιμη» εκεχειρία.
Αν αυτό επιβεβαιωθεί στην πράξη, τις επόμενες ημέρες, θα ακολουθήσει η διαδικασία της Γενεύης, όπου θα πρέπει να υπογραφεί μία Συμφωνία.
Εμείς, ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ετοιμαζόμαστε για τη διαχείριση του προσφυγικού και από την επόμενη ημέρα. Την επόμενη ημέρα, που η Συρία θα βρει την σταθερότητα και την ενότητά της.
Και μέσα στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και άλλους παράγοντες, όπως π.χ. άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής, όπως η Ιορδανία, που έχει και αυτή κάπου στα 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, ώστε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες μιας ουσιαστικής, βιώσιμης ειρήνης και ασφάλειας.
Όλα αυτά οδηγούν νομοτελειακά στην ανάγκη ανάληψης μιας διεθνούς πρωτοβουλίας για την ανασυγκρότηση της περιοχής.
Και η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία.
Να προσφέρουμε αποτελεσματικές πολιτικές για όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές της περιοχής, ώστε να επιτύχουμε την επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους, δημιουργώντας βιώσιμες προϋποθέσεις για ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, ευημερίας και ασφάλειας για όλους.
Φίλες και φίλοι,
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε πάνω στην ιδέα της σύνθεσης.
Αυτές τις ώρες η Ευρώπη χρειάζεται ηγετικότητα, ευθύνη, θάρρος και αλληλεγγύη από όλους.
Ευρωπαϊκούς θεσμούς, κυβερνήσεις, πολιτικά κόμματα.
Ηγετικότητα, για να μπορέσει να αναμετρηθεί με την ιστορία και όχι με τις δημοσκοπήσεις.
Ευθύνη, απέναντι στις υποχρεώσεις που έχουμε όλοι στο κοινό ευρωπαϊκό μας οικοδόμημα.
Θάρρος για να να υπερνικήσουμε το φόβο και να τιμήσουμε την ανθρωπιστική κληρονομιά του πολιτισμού μας.
Αλληλεγγύη, γιατί εάν πιστέψουμε ότι οι μονομερείς δράσεις είναι πιο αποτελεσματικές από τις ευρωπαϊκές, τότε συμβάλλουμε στην κατεδάφιση του κοινού Ευρωπαϊκού μας σπιτιού.
Και ακριβώς αυτόν τον δρόμο, της ευθύνης, της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας, δείχνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας και από όλα τα κράτη να ακολουθήσουν.
Θα ήθελα, πριν κλείσω, με αφορμή την συζήτηση για το δημοψήφισμα στην Αγγλία, να θυμίσω μια φράση ενός μεγάλου Ευρωπαίου ηγέτη, του Ουίνστον Τσώρτσιλ:
«Δεν μπορούμε να στοχεύσουμε σε τίποτε λιγότερο από την ένωση της Ευρώπης ως σύνολο, και να προσβλέπουμε με σιγουριά στην ημέρα, όπου η Ένωση αυτή θα επιτευχθεί”.
Πιο επίκαιρο μήνυμα από τη γενιά των ιστορικών ηγετών της Ευρώπης, ανάμεσα στους οποίους ο Konrad Adenauer, και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προς τους σημερινούς ηγέτες της Ευρώπης αλλά και τους πολίτες.
Οι παρακαταθήκες τους μας δείχνουν τον κοινό ευρωπαϊκό δρόμο, ως τον μόνο που μπορεί να αποτρέψει την οπισθοδρόμηση της Ευρώπης σε σκοτεινές εποχές και την προοπτική ενός αισιόδοξου, δημιουργικού και ειρηνικού κοινού, για όλους, μέλλοντός μας.
Σας ευχαριστώ πολύ και ας τους ακούσουμε.