Video: https://ec.europa.eu/avservices/video/player.cfm?ref=I147553
Η Ελλάδα στο σημείο που βρίσκεται, δηλαδή στον πυρήνα μιας γενικευμένης κρίσης και ενός περιβάλλοντος αστάθειας που εκτείνεται από την Τυνησία ως την Ουκρανία, έχει λόγο και άποψη και πρέπει να αναλαμβάνει ρόλους με συγκεκριμένες προτάσεις και στρατηγικές.
Αυτό το πρώτο Διεθνές Συμπόσιο του ΚΕ.ΜΕ.Α είναι μια σημαντική ευκαιρία για να αναδειχθεί ο κεντρικός στρατηγικός ρόλος της Ελλάδας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Πρόεδρος Γιούνκερ μου ανέθεσαν ένα χαρτοφυλάκιο, το οποίο όταν το ανέλαβα, πριν από τρία χρόνια, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι σε πέντε μήνες το μεταναστευτικό και η ασφάλεια θα ήταν τα κορυφαία ζητήματα όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο.
Η παρουσία πολιτικών, διπλωματών, ακαδημαϊκών, εκπροσώπων ευρωπαϊκών, περιφερειακών και διεθνών οργανισμών, καθώς και των σωμάτων ασφαλείας, των ενόπλων Δυνάμεων και του ιδιωτικού τομέα προμηνύει μια γόνιμη ανταλλαγή απόψεων.
Όλοι γνωρίζουμε ότι η ασφάλεια βρίσκεται στην κορυφή όχι μόνο της ευρωπαϊκής αλλά και της παγκόσμιας ατζέντας. Μαζί με τη μετανάστευση, αποτελούν τις βασικές ανησυχίες των ευρωπαίων πολιτών σήμερα. Πρόκειται για ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των πολιτών μας σε καθημερινή βάση.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης που δοκιμάζει τις γειτονικές μας χώρες. Η χώρα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή παλιών και νέων απειλών για την ασφάλεια που προέρχονται από μια από τις πλέον ασταθείς περιοχές στον κόσμο.
Το 2014, όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης και Εσωτερικής Ασφάλειας, συμπεριλαμβανόμενων των πολιτικών κατά του οργανωμένου εγκλήματος και των ναρκωτικών, λίγοι από εμάς ήμασταν προετοιμασμένοι για τις παράλληλες κρίσεις που επρόκειτο να αντιμετωπίσουμε στους τομείς αυτούς.
Παρότι δεν συνδέονται μεταξύ τους, ιδιαίτερα τα ζητήματα της μετανάστευσης και της ασφάλειας, θέτουν, σήμερα, σε αμφισβήτηση την ενότητα και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μέσα σε δύσκολες συνθήκες προσαρμόσαμε τη δράση μας σε όλα τα επίπεδα και στηρίξαμε τα κράτη μέλη, όπως η Ελλάδα, στην αντιμετώπιση των τεράστιων πιέσεων που δέχονται.
Αυτό που έχει γίνει σαφές τα τελευταία δυο χρόνια είναι ότι μόνο ενωμένοι, με εμπιστοσύνη και αίσθημα ενότητας, μπορούμε να διαχειριστούμε τα ζητήματα αυτά.
Το περιβάλλον ασφάλειας σήμερα είναι ασταθές και απρόβλεπτο εξαιτίας πολλών διαφορετικών παραγόντων όπως περιφερειακές συγκρούσεις, οικονομική αστάθεια, βίαιος εξτρεμισμός, αλλά και φτώχεια, δημογραφικοί παράγοντες ή η κλιματική αλλαγή. Κοινό γνώρισμα όλων αυτών των προκλήσεων είναι ότι δεν σταματούν στα εθνικά σύνορα.
Τα κράτη μέλη έχουν την πρωταρχική ευθύνη για την ασφάλειά τους. Ταυτόχρονα, όμως, και αυτό το έχω επισημάνει επανειλημμένως από τη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως Επίτροπος, είναι σαφές ότι κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει αυτές τις πολυδιάστατες απειλές.
Η ασφάλεια ενός κράτους μέλους της Ένωσης συνδέεται με την ασφάλεια όλων των κρατών μελών. Για τον λόγο αυτό, η ασφάλεια βρίσκεται στο επίκεντρο της βασικής μας αποστολής να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη που προστατεύει.
Οι εμπειρίες από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη τα δυο τελευταία χρόνια ανέδειξαν το μέγεθος της απειλής. Η τρομοκρατία στρέφεται εναντίον όλων μας. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η απειλή αυτή δεν γνωρίζει σύνορα. Ο κατακερματισμός μας καθιστά όλους ευάλωτους. Και αυτή ακριβώς την αλλαγή νοοτροπίας προσπαθούμε να πετύχουμε.
Πάνω σε αυτά τα θεμέλια της Ένωσης Ασφάλειας θα πρέπει να βασισθεί και η οικοδόμηση της Ένωσης Άμυνας. Οι εξωτερικές και οι εσωτερικές απειλές συνδέονται και πρέπει να αντιμετωπιστούν συλλογικά.
Σίγουρα, δεν βρισκόμαστε στο σημείο που ήμασταν πριν τρία χρόνια. Ενισχύσαμε την ασφάλεια στα εξωτερικά μας σύνορα, χάρη στη δράση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και στους συστηματικούς ελέγχους όλων όσοι τα διασχίζουν.
Βελτιώσαμε την ανταλλαγή πληροφοριών, μέσω των εξελιγμένων και περισσότερο διασυνδεδεμένων πληροφοριακών συστημάτων μας.
Περιορίσαμε την πρόσβαση των τρομοκρατών σε μέσα για την πραγματοποίηση επιθέσεων, όπως τα πυροβόλα όπλα και τα εκρηκτικά.
Έχουμε διαθέσει χρηματοδότηση προς τα κράτη μέλη για την αποτελεσματικότερη προστασία των πολιτών στους δημόσιους χώρους έναντι τρομοκρατικών επιθέσεων "χαμηλού κόστους" και "μη προηγμένης τεχνολογίας" ("low-cost, low-tech terrorism").
Εντείνουμε τις προσπάθειές μας προκειμένου να ελέγξουμε το ξέπλυμα χρήματος και άλλες πηγές χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, και ενισχύουμε το ποινικό νομοθετικό πλαίσιο κατά της τρομοκρατίας.
Ωστόσο, όλες αυτές οι δράσεις δεν αλλάζουν το γεγονός ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι αρμόδια για την εθνική ασφάλεια. Σε ποια εθνική ασφάλεια όμως αναφερόμαστε όταν ο σχεδιασμός, ο συντονισμός και η πραγματοποίηση των τρομοκρατικών επιθέσεων δεν γνωρίζει σύνορα; Όταν η απειλή είναι διασυνοριακή, η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι συλλογική.
Για αυτόν τον λόγο, η τοποθέτηση της Europol στο επίκεντρο της συλλογικής μας δράσης ήταν μια από τις βασικές μου προτεραιότητες, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως Επίτροπος.
Η Europol δεν είναι ο ίδιος οργανισμός σε σχέση με τρία χρόνια πριν, διαθέτει πλέον ενισχυμένη αποστολή και ρόλο. Είναι ένας Οργανισμός τον οποίο έχουμε ενισχύσει πολλές φορές, με πόρους και τεχνικές δυνατότητες, ώστε να είναι σε θέση να παρέχει στα κράτη μέλη την απαραίτητη υποστήριξη για την αντιμετώπιση απειλών για την ασφάλεια.
Χάρη στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Αντιμετώπιση της Τρομοκρατίας, η Europol εγγυάται, πλέον, εικοσιτετράωρη και σε καθημερινή βάση, επιχειρησιακή στήριξη στα κράτη μέλη.
Ασφαλώς πρόκειται για μια μάχη που δεν δίνεται μόνο επί του εδάφους ή στα σύνορά μας. Όσο περιορίζονται οι περιοχές που ελέγχει η Daesh, το πεδίο μάχης κατά της τρομοκρατίας μεταφέρεται όλο και περισσότερο στο διαδίκτυο.
Το διαδίκτυο λειτουργεί ως αναμεταδότης και καταλύτης για τη διάδοση των μηνυμάτων των τρομοκρατών για στρατολογήσεις, τη διασπορά τεχνογνωσίας και της δυνατότητας ασφαλούς επικοινωνίας.
Στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον περασμένο Σεπτέμβριο που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη, στείλαμε ρητά και με σαφήνεια το μήνυμα αυτό. Πρέπει να σταματήσουμε την κατάχρηση του διαδικτύου από τους τρομοκράτες. Οι εταιρείες, οι κυβερνήσεις και οι ΜΚΟ πρέπει να δράσουν από κοινού.
Γι' αυτόν τον σκοπό, το 2015, συνέστησα ένα εθελοντικό πλαίσιο συνεργασίας με τις εταιρείες του διαδικτύου, το Ευρωπαϊκό Διαδικτυακό Φόρουμ, για την εξάλειψη του διαδικτυακού τρομοκρατικού περιεχομένου.
Στην αρχή, το εγχείρημα αυτό παρουσίασε ιδιαίτερες δυσκολίες, Ωστόσο χτίσαμε μια συνεργασία με τις εταιρείες που βασίζεται στην εμπιστοσύνη, χάρη στην οποία πλέον περισσότερο από το 90% του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο απομακρύνεται. Έχω απευθύνει πρόσκληση επίσης και προς τις μικρότερες εταιρείες να συμμετάσχουν στη πρωτοβουλία αυτή και ήδη υπάρχει θετική ανταπόκριση. Σήμερα συνεργαζόμαστε με εταιρείες όπως: Facebook, Google, Twitter και Microsoft καθώς και με άλλες μεγάλες πλατφόρμες. Η συνεργασία μας με τις εταιρείες του διαδικτύου γίνεται ολοένα και πιο αποτελεσματική.
Τώρα, όμως, είναι η κατάλληλη στιγμή για να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα. Την επόμενη εβδομάδα, στις Βρυξέλλες το Ευρωπαϊκό Διαδικτυακό Φόρουμ θα συνεδριάσει εκ νέου, ώστε να εντείνουμε ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές μας.
Οι πρόσφατες επιθέσεις αποδεικνύουν ότι το φαινόμενο της ριζοσπαστικοποίησης λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σοβαρή πρόκληση που απαιτεί άμεση και συντονισμένη δράση.
Οι απειλές δεν προέρχονται μόνο από έξω. Οι απειλές εκ των έσω είναι συχνότερες, σημαντικές και δύσκολα αντιμετωπίσιμες. Από το 2015, το Δίκτυο Ευαισθητοποίησης για τη Ριζοσπαστικοποίηση παρέχει σημαντικές υπηρεσίες. Έχει έρθει η ώρα να αναζητήσουμε τρόπους ώστε να ενισχυθεί η επίδραση και η αποτελεσματικότητά του.
Η Ευρώπη δεν είναι απομονωμένη. Και δεν πρόκειται ποτέ να μετατραπεί σε φρούριο. Η Ευρώπη παραμένει ανοικτή, δημοκρατική και ανεκτική. Η Ευρώπη βασίζεται σε αρχές και αξίες τις οποίες πρέπει να υπερασπισθούμε.
Έχουμε αναβαθμίσει τη συνεργασία μας στους τομείς της ασφάλειας και της μάχης κατά της τρομοκρατίας, με τρίτες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της Μεσογείου, όπως η Τυνησία, ο Λίβανος, η Ιορδανία, η Αίγυπτος και η Τουρκία.
Η συνεργασία με τις γειτονικές μας χώρες δύναται να έχει καθοριστική συμβολή στους τομείς της αντιμετώπισης της ριζοσπαστικοποίησης, της καταπολέμησης της διακίνησης πυροβόλων όπλων και της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τους ξένους τρομοκράτες μαχητές. Σημαντική είναι και η συμβολή, στο πλαίσιο αυτό, επιχειρησιακών Οργανισμών μας, όπως η Europol.
Για την ενίσχυση της συνεργασίας μας με τις τρίτες χώρες θα προτείνουμε την επόμενη εβδομάδα την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Αλγερία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο, το Μαρόκο, την Τυνησία και την Τουρκία, οι οποίες θα επιτρέψουν την ανταλλαγή πληροφοριών με την Europol.
Η συμβολή της Europol είναι, επίσης, σημαντική σε ό,τι αφορά την παροχή προς τις ευρωπαϊκές αρχές επιβολής του νόμου σημαντικών πληροφοριών από στρατιωτικές αποστολές μας στη Συρία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η εύρεση ενός δακτυλικού αποτυπώματος σε τρομοκρατική βάση στη Ράκα, μπορεί να οδηγήσει σε συλλήψεις ξένων τρομοκρατών μαχητών σε ευρωπαϊκό έδαφος. Επίσης, με την επιχείρηση Gallant Phoenix έχουμε τοποθετήσει αξιωματικό-σύνδεσμο στην Ιορδανία.
Επίσης, η Europol υποδέχθηκε πάνω από 20 αμερικανικούς αξιωματικούς ασφαλείας, με τους οποίους συνεργάζεται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και των ναρκωτικών, καθώς και της παράνομης διακίνησης μεταναστών.
Σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με τους διεθνείς μας εταίρους και ιδιαίτερα με της Ηνωμένες Πολιτείες, πρόκειται για μια ιστορική σχέση, την οποία έχουμε καθήκον να συνεχίσουμε και να εμβαθύνουμε.
Με σαφές στρατηγικό όραμα, πρέπει να διασφαλίζουμε τη θέση της Ευρώπης στο τραπέζι των σημαντικότερων συζητήσεων σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Θα σας δώσω ένα πρόσφατο παράδειγμα.
Με τον τότε Υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και σημερινό προσωπάρχη του Λευκού Οίκου κ. John Kelly, με τον όποιο έχουμε αναπτύξει σχέση εμπιστοσύνης και ειλικρινούς συνεργασίας, συμφωνήσαμε ότι οι απειλές που αντιμετωπίζουμε είναι κοινές. Συμφωνήσαμε, επίσης, ότι είναι απαραίτητο να ενισχύσουμε την ασφάλεια των αερομεταφορών παγκοσμίως.
Ανταλλάσσοντας και συνδυάζοντας όλες τις πληροφορίες που διαθέτουμε και οι δυο πλευρές, καταλήξαμε σε μια λίστα 10 σημείων δράσης που περιλαμβάνει κοινά μέτρα στον τομέα της ανίχνευσης και περιορισμού των κινδύνων στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Η παγκόσμια συνεργασία σε παγκόσμια θέματα, όπως η ασφάλεια, μπορεί να προσφέρει παγκόσμιες λύσεις.
Έχουν γίνει πολλά τα προηγούμενα τρία χρόνια. Δεν είμαστε, όμως, αφελείς. Η απειλή της τρομοκρατίας δεν πρόκειται να εκλείψει σύντομα. Η αστάθεια στη γειτονιά μας πιθανότατα θα συνεχιστεί. Καμία χώρα δεν μπορεί και δεν θα πρέπει αντιμετωπίσει μόνη της τις προκλήσεις αυτές.
Αυτό είναι το μάθημα που έχουμε διδαχθεί. Το οργανωμένο έγκλημα και η μετανάστευση, χωρίς να ταυτίζονται οι τρομοκράτες με τους μετανάστες, είναι φαινόμενα των καιρών μας που διαπερνούν τα σύνορα.
Η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη, και αυτό είναι ένα μήνυμα που πρέπει να στείλει η σημερινή συνάντηση: διεθνής συνεργασία με πνεύμα ενότητας, ευθύνης και εμπιστοσύνης.
Ζούμε σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Πρέπει να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τη διεθνή συνεργασία προκειμένου να υπερασπισθούμε τις αρχές μας, και το κυριότερο, τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας ιδιαίτερα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρέπει να υπερασπιστούμε και να προστατεύσουμε την ΕΕ. Γιατί, δεν είναι η οικονομική κρίση που θέτει σε αμφισβήτηση το Ευρωπαϊκό εγχείρημα και την ενότητά μας, αλλά η μετανάστευση και οι απειλές για την ασφάλεια. Για τους λόγους αυτούς, πρέπει να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας, υπερβαίνοντας όλα τα στερεότυπα του παρελθόντος με ενότητα και εμπιστοσύνη.
Η απειλή στρέφεται εναντίον όλων μας. Και μόνο όλοι μαζί, συλλογικά μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε. Με μια ισχυρή Ένωση Ασφάλειας που θα προστατεύει τους πολίτες μας, και ένα παγκόσμιο ρόλο στα ζητήματα ασφάλειας για την Ευρώπη.
Στην αρχή υπήρξαν πολλές αντιδράσεις, όχι απαραίτητα θετικές, μεταξύ των κρατών μελών. Μέσα όμως στο σύντομο χρονικό διάστημα των τριών ετών, έχουν όλοι αντιληφθεί, ύστερα από όλα αυτά τα δραματικά γεγονότα που ζήσαμε στην Ευρώπη με τις επιθέσεις στο Παρίσι, στη Γερμανία, την Ισπανία, ότι είναι απολύτως αναγκαίο να ξεκινήσουμε να ανταλλάσσουμε πληροφορίες. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν αποκτήσουμε μια πραγματική Ένωση Ασφάλειας.
Αυτό το σημαντικό βήμα πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, όταν ο Πρόεδρος Γιούνκερ, στην ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης στο Στρασβούργο, υιοθέτησε την πρόταση αυτή, και πλέον κινούμαστε προς τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής αυτής Μονάδας.
Συλλογικά μπορούμε να κάνουμε περισσότερα παρέχοντας στους πολίτες μας κάτι που επίσης αποτελεί ένα από θεμελιώδη δικαιώματά τους, ασφάλεια, για τους πολίτες τόσο της Ένωσης, όσο και για τους πολίτες όλου του κόσμου.